Đồng ruộng mùa nối mùa

Diễn biến phức tạp của thời tiết ngay trong những ngày đầu hè khiến cho người nông dân không thể yên tâm chờ lúa chín thêm trên những cánh đồng lúa đã ngả màu vàng. Với truyền thống gieo cấy sớm, từ những ngày 20 - 21.5 nông dân các xã khu nam huyện bắt đầu xuống đồng thu hoạch lúa xuân trà sớm. Bà Nguyễn Thị Loan, xã Đức Thắng phấn khởi khoe: “Lúa năm nay khá tốt, nhà tôi mới gặt gần 3 sào lúa Khang dân 18, cấy chân ruộng vàn thu khoảng hơn 6 tạ thóc. Còn hơn 2 sào cấy lúa lai khả năng cho năng suất cao hơn vài chục cân một sào”. Tại cánh đồng lúa của các xã Minh Phượng, Cương Chính, Hải Triều, gặp gỡ trao đổi với một số hộ đang thu hoạch lúa, được biết: ở các chân ruộng cao, vàn, phòng trừ sâu bệnh tốt, năng suất lúa cao hơn vụ xuân năm trước 10 - 20 kg/sào, chỉ một số ít diện tích trũng lúa đổ, bọ rầy gây hại thì năng suất lúa kém hơn, cá biệt có diện tích thấp hơn mức bình quân chung tới 30 - 40kg/sào. Các xã thuộc khu nam huyện có tiến độ thu hoạch lúa xuân nhanh nhất, đến nay hầu hết các xã đều đạt trên 60% diện tích. Theo đánh giá sơ bộ, vụ xuân này năng suất lúa bình quân toàn huyện ước đạt trên 65 tạ/ha, trong đó nhóm giống lúa Hương thơm số 1, Bắc thơm số 7 ước đạt 59 - 61 tạ/ha, Khang dân 18 ước đạt 63 - 64 tạ/ha, nhóm giống lúa lai Trung Quốc, Thục Hưng 6, Syn 6 ước đạt 70 - 75 tạ/ha… Năng suất lúa có sự chuyển biến tích cực như vậy do nhiều nguyên nhân, song theo ông Đinh Văn Thôn, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện thì tập trung chủ yếu bởi 4 yếu tố: Thứ nhất là các xã, thị trấn đã thực hiện nghiêm chỉ đạo của tỉnh và huyện về lịch thời vụ gieo cấy, cơ cấu giống nên khi lúa trỗ gặp thời tiết thuận lợi, tỷ lệ hạt chắc mẩy cao; thứ hai là trình độ thâm canh lúa của nông dân trong huyện từng bước được nâng lên, mở rộng diện tích lúa gieo thẳng, gieo vãi lên 20% tổng diện tích, cấy lúa bằng mạ non gieo trên sân, trên nền đất cứng chiếm trên 70% diện tích, tạo tiềm năng nâng cao năng suất lúa; thứ ba là mở rộng diện tích gieo cấy các giống lúa lai lên gần 16% diện tích, là những giống cho năng suất lúa cao góp phần thúc đẩy năng suất lúa bình quân của toàn huyện; thứ tư là công tác bảo vệ thực vật, thủy lợi, nhất là chiến dịch diệt chuột được tỉnh, huyện, xã thực hiện quyết liệt trên diện rộng đã đẩy lùi thiệt hại do chuột gây ra đối với lúa. Thực tế như tại các xã Nhật Tân, Thủ Sỹ, Thụy Lôi, Trung Dũng, Hưng Đạo… là những địa phương mở rộng được diện tích lúa gieo thẳng, cấy mạ gieo trên sân và diện tích lúa lai nên cũng là những địa phương chiếm ưu thế về năng suất lúa của huyện.

Thời vụ sản xuất từ lúa xuân sang mùa gấp gáp, khẩn trương khiến cho công việc của nhà nông cũng tất bật, rộn rã. Trên những thửa ruộng lúa xuân vừa mới thu hoạch, từng đoàn máy cày đã xuống đồng làm đất, chạy dập rạ, không kể thời tiết nắng, mưa thất thường, khắc nghiệt trong những ngày vừa qua. Các trạm bơm chú trọng bơm đổ nước vào đồng ruộng. Tại những khu vực dành cho gieo mạ dược vụ mùa, việc làm đất càng khẩn trương hơn. Giữa cánh đồng còn lẫn nhiều ruộng lúa chín vàng chưa thu hoạch, chúng tôi thấy anh Nguyễn Văn Trung, xã Hải Triều khéo léo điều khiển máy cày nhỏ chạy dập rạ trong những thửa ruộng mới gặt. Anh cho biết: “Nhân dân ở đây có tập quán cấy sớm nên khi đã hợp đồng với thôn rồi, cứ có ruộng trống đủ cho máy chạy là tôi đưa máy xuống đồng làm đất. Nếu không làm sớm, làm nhanh rất khó làm cho gốc rạ dài như thế này thối rữa, bảo đảm đất kỹ nhuyễn theo hợp đồng được”. ở nhiều xã, những đống rơm rạ ngoài đồng sau khi tuốt lấy thóc, nông dân tranh thủ nắng nóng phơi và đốt thành tro, vừa để khai thác nguồn phân bón cho mạ, cho lúa, vừa để tiêu diệt mầm bệnh trên rơm rạ không có cơ hội lây truyền sang vụ mùa.

Vụ mùa năm nay, toàn huyện có kế hoạch gieo cấy 4.500 ha lúa, trong đó cơ cấu 30% diện tích trà mùa sớm, chủ yếu gieo cấy trên chân ruộng vàn cao, cao và cấy bằng các giống lúa ngắn ngày như Khang dân 18, Hương thơm số 1, Bắc thơm số 7, Đột biến 6… 70% diện tích còn lại để bố trí trà mùa trung. Nét mới trong sản xuất vụ mùa năm nay là huyện chỉ đạo các xã, thị trấn mở rộng diện tích gieo mạ trên nền đất cứng và gieo vãi, đặc biệt là không gieo mạ dược để cấy trà sớm mà thực hiện bằng phương thức gieo thẳng và cấy bằng mạ gieo trên sân, trên nền cứng; các xã, thị trấn phía Bắc huyện có nhiều diện tích chân ruộng cao, vàn cao bố trí gieo cấy 80 - 90% diện tích bằng các giống lúa ngắn ngày, giống lúa lai để tạo tiềm năng nâng cao năng suất và mở rộng diện tích trồng cây vụ đông sớm; các xã vùng trũng như An Viên, Hải Triều, Cương Chính, Trung Dũng… bố trí 20 - 30% diện tích gieo cấy các giống lúa dài ngày hoặc có ưu thế cứng cây, chống đổ tốt và năng suất ổn định như  Xi₂₃, Q₅, Đột biến 5…

Để sản xuất vụ mùa được thuận lợi, đạt kết quả cao, huyện chỉ đạo các xã, thị trấn cùng nông dân chuẩn bị tốt 9 biện pháp kỹ thuật trong gieo cấy về thời vụ, giống, biện pháp gieo cấy (làm mạ), làm đất, thủy lợi, bảo vệ thực vật, quản lý kiểm tra vật tư nông nghiệp, chuyển giao khoa học kỹ thuật… Trong đó, công tác làm đất là một trong những biện pháp kỹ thuật được huyện đặc biệt coi trọng bởi tiến độ làm đất ảnh hưởng trực tiếp đến lịch thời vụ gieo cấy, chất lượng làm đất ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của lúa, đến công tác phòng trừ sâu bệnh cho vụ mùa. Trong điều kiện vụ lúa xuân vừa qua, rải rác một số ít diện tích lúa của huyện có biểu hiện của bệnh lùn sọc đen, do vậy yêu cầu vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, làm đất kỹ lúc này càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết để phòng bệnh phát sinh trong vụ lúa mùa. Chính vì thế, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện khuyến cáo nông dân thu hoạch lúa xuân đến đâu phải thực sự chú trọng làm vệ sinh đồng ruộng và làm đất đến đó; vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ để ngăn chặn lúa chét phát sinh, cỏ dại phát triển là môi giới cho bọ rầy khu trú, phát triển lây sang lúa mùa; việc cày bừa thực hiện sớm, kỹ nhằm ngăn chặn tình trạng thôi chua, phát sinh bệnh nghẹt rễ cho lúa…

Theo kế hoạch, từ ngày 10.6 nông dân trong huyện bắt đầu xuống đồng gieo cấy lúa mùa trà sớm. Nông dân và các HTX dịch vụ nông nghiệp, chính quyền các xã, thị trấn trong huyện đang tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết, sẵn sàng cho vụ sản xuất mới với hy vọng có thêm mùa vàng bội thu.